Contido principal do artigo

Julia Espinosa Fajardo
a:1:{s:5:"es_ES";s:22:"Universidad de Sevilla";}
España
Vol. 9 Núm. 2 (2024), Monográfico, Páxinas 02-32
DOI: https://doi.org/10.17979/arief.2024.9.2.10718
Recibido: maio 6, 2024 Aceptado: xul. 11, 2024 Publicado: xul. 30, 2024
##submission.copyright## ##submission.howToCite##

Resumo

Desde a Conferencia de Beijing (1995), a comunidade internacional recoñece que a igualdade entre mulleres e homes constitúe unha cuestión de dereitos humanos e unha condición necesaria para o desenvolvemento, a xustiza social e a paz. Nesta mesma liña, a Axenda 2030 pon énfase na centralidade da igualdade de xénero e o empoderamento das mulleres e as nenas para avanzar en termos de desenvolvemento sostible. Con todo, as prácticas da cooperación internacional para o desenvolvemento foron moi diversas nesta materia e non sempre tiveron un carácter transformador, mantendo e reproducindo as desigualdades estruturais de xénero. A partir dunha revisión bibliográfica sistemática, o presente artigo explora a avaliación feminista -os seus principios e implicacións prácticas- como aproximación evaluativa con gran potencial para contribuír a unha cooperación con maior impacto na igualdade.

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Detalles do artigo

Citas

Amariles, F., Bustelo, M., Espinosa-Fajardo, J., Faúndez, A., Salinas, S. y Weinstein, M. (2015). Decálogo de evaluación con perspectiva de género. EvalGender+. https://www.globalevaluationinitiative.org/sites/default/files/2020-06/POSTER-Dec%C3%A1logo_G%C3%A9nero_Evaluaci%C3%B3n_2017.pdf

Alkin, M. C. y Vo, A. T. (2018). Evaluation essentials: From A to Z. 2ª Edición. Guilford Publications.

Bamberger, M. y Podems, D. (2002). Feminist evaluation in the international development context. New Directions for Evaluation, 96, 83-96. https://doi.org/10.1002/ev.68

Batliwala, S. (2011). Fortaleciendo el monitoreo y la evaluación por los derechos de las mujeres: Trece ideas para las organizaciones de mujeres. Association for Women's Rights in Development. https://www.awid.org/es/publicaciones/fortaleciendo-el-monitoreo-y-la-evaluacion-trece-ideas-para-los-organizaciones-de

Batliwala, S. y Pittman, A. (2010). Captando el cambio en la realidad de las mujeres. Association for Women's Rights in Development. https://www.awid.org/sites/default/files/atoms/files/captando_el_cambio_en_la_realidad_de_las_mujeres.pdf

Brisolara, S., Seigart, D. y Sengupta, S. (Eds.) (2014). Feminist Evaluation and Research: Theory and Practice. Guilford Press.

Brydges, C. Grandi, S. y Walter, E. (2022, 28 de septiembre). Operationalizing Feminist Evaluation: Lessons from Global Affairs Canada’s Experience (Ponencia). IDEAS Conference 2022 -Power of evaluation: Influencing decision making for a better and more equal world.

Bustelo, M. (2017). Evaluation from a gender+ perspective as a key element for (re)gendering the policymaking process. Journal of Women, Politics & Policy, 38 (1), 84-101. https://doi.org/10.1080/1554477X.2016.1198211

Cabezas Fernández, M. y Vega Solís, C. (2022). La reacción patriarcal. Neoliberalismo autoritario, politización religiosa y nuevas derechas. Bellaterra Edicions.

Chigateri, S. y Saha, S. (2016). A Resource Pack on Gender Transformative Evaluations. Institute of Social Studies Trust. https://bit.ly/3GSnlyx

Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics. University of Chicago Legal Forum, vol. 1, 139–167. https://chicagounbound.uchicago.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1052&context=uclf

Espinosa-Fajardo, J. (2016). La evaporación de los compromisos de género en la práctica del desarrollo. En Fundación Seminario de Investigation para la Paz (Ed.) El mundo que queremos. La Agenda 2030 (pp. 151-189). Mira Editores.

Espinosa-Fajardo, J. y Tamargo, M. C. (2015). ¿Cómo integrar un enfoque transformador de género en la evaluación de políticas públicas? Debates y propuestas. SinerGias, nº5, 77-96. FLACSO Argentina. https://www.somosiberoamerica.org/wp-content/uploads/2016/10/G%C3%A9nero-y-Desarrollo-inspiraciones-desde-Beijing.pdf

Espinosa Fajardo, J. (2013a). La evaluación sensible al género: Una herramienta para mejorar la calidad de la ayuda. En B. Leyra Fatou y A. M. Pérez Camporeale (Coords.) Cuadernos de género, nº 2, 113-124. ICEI.

Espinosa, J. (2013b). Moving towards a gender-sensitive evaluation? Practices and challenges in international development evaluation. Evaluation, 19(2), 171-182. https://doi.org/10.1177/1356389013485195

Espinosa-Fajardo, Julia (2011). La evaluación en la encrucijada. Avances y retos en el marco de la cooperación internacional para el desarrollo. Revista Sistema, nº 220, pp. 215-237.

EvalPartners (2015). EvalAgenda 2020. Global Evaluation Agenda (2015–2020). https://evalpartners.org/evalagenda/evalagenda-2015-2020/

González, Lara y Murguialday, C. (2004). Evaluar con enfoque de género. Cuadernos Bakeaz, Nº 66.

Hankivsky, O. y Cormier, R. (2011.) Intersectionality and Public Policy: Some Lessons from Existing Models. Political Research Quarterly, 64 (1): 217–29. https://www.jstor.org/stable/41058335

Hankivsky, O., y Jordan-Zachery, J. S. (Eds.). (2019). The Palgrave handbook of intersectionality in public policy. Palgrave Macmillan.

Hay., K., Sudarshan, R.M. y Mendez, E. (2012). Why a Special issue on Evaluating Gender and Equity? Indian Journal of Gender Studies, 19 (2), 179-186. https://doi.org/10.1177/097152151201900201

Kabeer, N. (1994). Reversed Realities: Gender Hierarchies in Development Thought. Verso.

Kantola, J. y Lombardo, E. (2017). Gender and Political Analysis. Palgrave MacMillan.

La Barbera, M. (2016). Interseccionalidad, un “concepto viajero”: orígenes, desarrollo e implementación en la Unión Europea. Inter Disciplina, 4(8), 105-122. https://doi.org/10.22201/ceiich.24485705e.2016.8.54971

Ligero Lasa, J.A., Espinosa Fajardo, J., Mormeneo, C. y Bustelo, M. (2014). Diferentes aproximaciones hacer una evaluación sensible al género y al enfoque basado en derechos para el desarrollo. MAEC. https://bit.ly/48ticbQ

Longwe, S.H. (1997). The evaporation of gender policies in the patriarchal cooking pot. Development in Practice, 7, 148-156.https://doi.org/10.1080/09614529754611

Marra, M. (2015). Cooperating for a more egalitarian society: Complexity theory to evaluate gender equity. Evaluation, 21(1), 32-46. https://doi.org/10.1177/1356389014564856

Murguialday, C.; Vázquez, N. y González, L. (2008). Un paso más: evaluación del impacto de género. Cooperacció y AECID. https://www.cooperaccio.org/un-paso-mas-evaluacion-del-impacto-de-genero/

Nandi, R. y Sudarshan, R. M. (Eds.). (2021). Recognizing Connectedness: The Practice of Feminist Evaluation. Zubaan.

NORAD (1997). Evaluación de proyectos de ayuda al desarrollo: Manual para evaluadores y gestores. Instituto Universitario de Desarrollo y Cooperación y Fundación Centro Español de Estudios de América Latina (CEDEAL).

OCDE (2023). Applying a human rights and gender equality lens to the OECD evaluation criteria. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9aaf2f98-en.pdf?expires=1712846887&id=id&accname=guest&checksum=78595F7BB2583AC859FE6A8DCD639AA5

OCDE (2022). Global Affairs Canada’s Approach to Feminist Evaluation Practices. https://www.oecd.org/development-cooperation-learning/practices/dynamic/dcd-best-practices/c4c3c81e/pdf/global-affairs-canada-s-approach-to-feminist-evaluation-practices.pdf

OCDE (2020). Mejores criterios para una mejor evaluación. OECD DAC Network on Development Evaluation. https://www.oecd.org/es/publications/2019/12/better-criteria-for-better-evaluation_f7a307eb.html

OIT (2020). Guidance Note 3.1: Integrating gender equality in monitoring and evaluation. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_mas/---eval/documents/publication/wcms_165986.pdf

ONU Mujeres (2020). Buenas prácticas en evaluaciones sensibles al género. https://bit.ly/3NyvwUo

ONU Mujeres (2015). Cómo gestionar evaluaciones con enfoque de género. Manual de evaluación. https://www.unwomen.org/es/digital-library/publications/2015/4/un-women-evaluation-handbook-how-to-manage-gender-responsive-evaluation

ONU Mujeres y División de Estadística del Departamento de Asuntos Económicos y Sociales de las Naciones Unidas (2023). El progreso en el cumplimiento de los Objetivos de Desarrollo Sostenible. Panorama de género 2023. https://www.unwomen.org/es/digital-library/publications/2023/09/progress-on-the-sustainable-development-goals-the-gender-snapshot-2023

Patton, M. Q. (2012). Developmental evaluation for equity-focused evaluations. En UNICEF (Ed.) Evaluation for equitable development results (pp. 102-114). UNICEF.

Podems, D. (2018). Making Feminist Evaluation Practical. eVALUation Matters, Fourth Quarter. https://bit.ly/3v9zyw8

Podems, D. (2014). Feminist Evaluation for Nonfeminist. En Brisolara, S., Seigart, D. y Sengupta, S. (Eds.) Feminist Evaluation and Research: Theory and Practice (pp. 113-142). Guilford Press.

Podems, D. (2010). Feminist Evaluation and Gender Approaches: There’s a Difference? Journal of Multidisciplinary Evaluation, 14 (6), 1-17. https://doi.org/10.56645/jmde.v6i14.199

Rao, A. y Kelleher, D. (2005). Is there life after gender mainstreaming? Gender and Development, 13(2), July, 57-69. https://genderandsecurity.org/projects-resources/research/there-life-after-gender-mainstreaming

Seigart, D. y Brisolara, S. (2002). Feminist evaluation: Explorations and experiences. New directions for evaluation, 96.

Sielbeck-Bowen, K.A., Brisolara, S., Seigart, D., Tischler, C y Whitmore, E. (2002). Exploring Feminist Evaluation: The Ground from Which We Rise. New Directions for Program Evaluation 96, 3–8. https://doi.org/10.1002/ev.62

Stephens, A., Lewis, Ellen D. y Reddy, S. (2018a) Inclusive Systemic Evaluation for Gender Equality, Environments and Marginalized Voices. ONU Mujeres. https://bit.ly/3RPo7Tk

Stephens, A., Lewis, Ellen D. y Reddy, S (2018b) “Towards an Inclusive Systemic Evaluation for the SDGs: Gender equality, Environments and Marginalized voices (GEMs)”. Evaluation 24(2), 220-236. https://doi.org/10.1177/135638901876609

Sudarshan, R. M., y Nandi, R. (Eds.). (2018). Voices and Values: The Politics of Feminist Evaluation. Zubaan.

UNEG (2011) (en prensa). Integración de los derechos humanos y la igualdad de género en la evaluación. Hacia una guía del UNEG. https://dds.cepal.org/redesoc/publicacion?id=2112

UNICEF (2019). UNICEF Guidance on Gender Integration in Evaluation. Evaluation Office and Gender Section. https://www.unicef.org/evaluation/media/1221/file/UNICEF%20Guidance%20on%20Gender.pdf

UNODC (2023). Gender Responsive Evaluations in the work of UNODC. https://www.unodc.org/documents/evaluation/HumanRights-GenderEquality/Guidance_Note_for_Evaluators_Gender-responsive_Evaluations.pdf

Vargas Trujillo, Elvia y Gambara D’errico, Hilda (Coords.) (2010). Guía para la evaluación de iniciativas para el desarrollo. Derechos humanos y género. Editorial Catarata.

Wyatt, A.; Podems, D.; Durieux, M.; Evans, K. (2021). Feminist Approaches to Monitoring, Evaluation & Learning: Overview of Current Practices. Equality Fund & Genesis. https://equalityfund.ca/wp-content/uploads/2021/09/Feminist-MEL-Research-Overview-Paper-FINAL-1.pdf