Linguistic profile of post-medieval notarial writing: the presence of Galician language in notarial documents from the first half of the 16th century from the monastery of Santa Comba de Naves
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The transition from the Middle Ages to the Modern Age saw a change in the written language in Galician notarial documentation, where the use of the language of the medieval kingdom of Galicia gave way to Castilian Romance. In the 16th century, most of the texts were already written in Castilian (or in a hybrid transitional linguistic variety), with the Galician imprint emerging in the form of isolated words or the formulas used in the notarial register. This work has been based on documentation from the Ourense monastery of Santa Comba de Naves, dated between 1500 and 1547. The corpus analysed is mainly composed of documents in Castilian, but also includes samples of texts in Galician and even others of doubtful linguistic attribution. The aim of the study is to make a panoramic approach to the linguistic configuration of the selected texts, but paying special attention to the Galician forms present in the documents written in Castilian Romance.
Keywords:
Downloads
Metrics
Article Details
References
Álvarez Blanco, Rosario, & Xove Ferreiro, Xosé (2013). “Cartas que cruzan o Miño. Correspondencia con don Pedro Álvarez V de Soutomaior, falsificador (1527)”. En Álvarez Blanco, Rosario, Martins, Ana Maria, Monteagudo, Henrique, & Ramos, Maria Ana (eds.), Ao sabor do texto. Estudos dedicados a Ivo Castro, 29-55. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega / Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago de Compostela. Dispoñíbel en http://hdl.handle.net/10347/9484 (Consultado en 05.11.2024).
Boullón Agrelo, Ana Isabel (2018). “A edición de textos en Galicia (da Idade Media aos Séculos Escuros)”, Labor-Histórico, 3/1, 76-92. DOI: https://doi.org/10.24206/lh.v3i1.17108. DOI: https://doi.org/10.24206/lh.v3i1.17108
Bouzas Rosende, Paula (2016). Documentos galegos do mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil (século xv). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. Dispoñíbel en https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=4346 (Consultado en 05.11.2024).
Callón, Carlos (2022). O libro negro da lingua galega. Vigo: Xerais.
Campos Souto, Mar (2012). “Voces gallegas (o no) en protocolos notariales del siglo XVIII: distrito de Carballo”, Cuadernos del Instituto de Historia de la Lengua, 7, 89-124. DOI: https://doi.org/10.58576/cilengua.vi7.105. DOI: https://doi.org/10.58576/cilengua.vi7.105
CGPA = Varela Barreiro, Xavier (dir.) (2004-): Corpus informatizado Galego-Portugués Antigo. Instituto da Lingua Galega. https://ilg.usc.gal/cgpa/ (Consultado en 25.04.2024).
CHARTA = Corpus Hispánico y Americano en la Red: Textos Antiguos (CHARTA). Red Charta. http://www.corpuscharta.es/ (Consultado en 20.05.2024).
CODEA+ 2022 = Grupo de Investigación Textos para la Historia del Español [GITHE]: CODEA+ 2022 (Corpus de documentos españoles anteriores a 1900). DOI: https://corpuscodea.es/ (Consultado em 20.05.2024).
CORDE = Corpus diacrónico del español. Real Academia Española. https://www.rae.es/banco-de-datos/corde (Consultado en 25.04.2024).
Dono López, Pedro (2010). Colección de documentos en pergamiño do mosteiro de Santa Comba de Naves. Introdución, edición e índices. Tese de Doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela. Dispoñíbel en http://hdl.handle.net/10347/2868 (Consultado en 25.04.2024).
Dono López, Pedro (2011). “Contacto de linguas na Idade Media: galego e castelán na documentación notarial do mosteiro de Santa Comba de Naves (Ourense, Galiza)”. En Flores, Cristina (org.), Múltiplos olhares sobre o bilinguismo, 209-228. Famalicão: Húmus. Dispoñíbel en https://hdl.handle.net/1822/15457 (Consultado en 25.04.2024).
Dono López, Pedro (2021). Colección diplomática do mosteiro de Santa Comba de Naves. Documentos en pergamiño. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. Dispoñíbel en https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=4444 (Consultado en 25.04.2024).
Doval Iglesias, Lucía, & Hermo González, Gonzalo (2016). “A castelanización da toponimia na documentación instrumental galega da Idade Media”. En Mariño Paz, Ramón, & Varela Barreiro, Xavier (eds.), A lingua galega no solpor medieval, 179-194. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. Dispoñíbel en https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=4288 (Consultado en 25.04.2024). DOI: https://doi.org/10.17075/lgsm.2016.007
Duro Peña, Emilio (1968). “El monasterio de Santa Comba de Naves”, Anuario de estudios medievales, 5, 137-179.
Duro Peña, Emilio (1977). El monasterio de San Esteban de Ribas de Sil. Ourense: Instituto de Estudios Orensanos “Padre Feijoo”.
EGPA = Pichel, Ricardo, & García-Fernández, Miguel (coords.). Escritorio Galego-Portugués Antigo. https://corpora.uah.es/egpa/ (Consultado en 17.05.2024).
Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2010). “Lingua e poder político na Galiza e en Portugal durante a Baixa Idade Media”. En Maleval, Mª Amparo Tavares, & Tato Fontaíña, Laura (eds.), Estudos Galego-Brasileiros 4, 151-181. A Coruña: Servizo de Publicacións da Universidade da Coruña. Dispoñíbel en http://hdl.handle.net/2183/29105 (Consultado en 25.04.2024).
Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2020) [1997]. Lingua galega: normalidade e conflito. Santiago de Compostela: Laiovento.
GMH = Gallaecia Monumenta Historica. Consello da Cultura Galega. https://gmh.consellodacultura.gal/ (Consultado en 17/05/2024).
Gondomar = Álvarez, Rosario, & González Seoane, Ernesto (eds.) (2017). Gondomar. Corpus dixital de textos galegos da Idade Moderna. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. Dispoñíbel en https://ilg.usc.gal/gondomar/ (Consultado en 23.04.2024).
Lorenzo, Ramón (2004). “Emerxencia e decadencia do galego escrito (séculos XIII-XVI)”. En Álvarez, Rosario, Fernández Rei, Francisco, & Santamarina, Antón (eds.), A lingua galega: historia e actualidade, Vol. 3, 27-153. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega. Dispoñíbel en http://hdl.handle.net/10347/9897 (Consultado en 17/05/2024).
Lorenzo, Ramón (coa colaboración de Maka Pérez) (2019). Mosteiro de Montederramo. Colección documental e índices. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. Dispoñíbel en https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=4340 (Consultado en 17/05/2024).
Maia, Clarinda de Azevedo (1997). História do galego-português. Estado linguístico da Galiza e do Noroeste de Portugal desde o século XIII ao século XVI (Com referência à situação do galego moderno) (Reimpressão da edição do INIC, 1986). Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian / Junta Nacional de Investigação Científica e Tecnológica.
Mariño Paz, Ramón (1991). “Presencia do galego na sociedade galega durante os séculos XVI, XVII e XVIII”, Grial, 110, 263-274.
Mariño Paz, Ramón (1998). Historia da lingua galega. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco Edicións.
Monteagudo Romero, Henrique (1993). “A lingua galega no século XVI”. En Díaz Fernández, Pedro (coord.), Frai Antonio de Guevara e a cultura do Renacemento en Galicia, 25-39. Lugo: Servicio de Publicacións da Deputación Provincial de Lugo.
Monteagudo Romero, Henrique (1994). “Aspectos sociolingüísticos do uso escrito do galego, o castelán e o latín na Galicia tardomedieval (ss. XIII-XV)”. En Fidalgo, Elvira, & Lorenzo Gradín, Pilar (coords.), Estudios galegos en homenaxe ó profesor Giuseppe Tavani, 169-185. Santiago de Compsotela: Xunta de Galicia / Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias Ramón Piñeiro.
Monteagudo Romero, Henrique (1999). Historia social da lingua galega. Vigo: Galaxia.
Monteagudo Romero, Henrique (2020). “Panorama sociolingüístico de Galicia na Idade Moderna. O idioma galego durante os séculos XVI, XVII e XVIII”. En Álvarez, Rosario, & González Seoane, Ernesto (eds.), Calen barbas, falen cartas. A escrita en galego na Idade Moderna, 75-115. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. Dispoñíbel en https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=4373 (Consultado en 17/05/2024). DOI: https://doi.org/10.17075/cbfc.2020.002
Pousa Diéguez, Rodrigo (2019). El señorío de Santa Comba de Naves. Ourense: Deputación Provincial de Ourense.
Tabernero, Cristina, Pichel, Ricardo, & Enrique-Arias, Andrés (2020). “El español en contacto con otras lenguas peninsulares: los corpus diacrónicos de Galicia, Navarra y Mallorca”, Estudios de Lingüística del Español, 42, 177-217. Dispoñíbel en https://infoling.org/elies/42/elies42-8.pdf (Consultado en 17.05.2024). DOI: https://doi.org/10.36950/elies.2020.42.8470
Varela Barreiro, Xavier, & Pichel, Ricardo (2016). “Galego-portugués e castelán na Galiza do século XV. Retrincos significativos na documentación xudicial da Colección da Catedral de Lugo”. En Mariño Paz, Ramón, & Varela Barreiro, Xavier (eds.), A lingua galega no solpor medieval, 97-120. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. Dispoñíbel en https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=4288 (Consultado en 17.05.2024). DOI: https://doi.org/10.17075/lgsm.2016.004